Problem Çözme Becerileri
İnsanoğlu yaşamı boyunca farklı türden problemler ile karşı karşıya kalmaktadır. Teknolojinin gelişmesi ile birlikte, karşı karşıya kalınan problemlerin geleneksellikten uzaklaştı ve giderek daha da karmaşıklaşan problemler ile karşı karşıya kalınmaktadır. Günümüz koşullarında dünyanın hızla değişmesiyle beraber, bireylerin de bu değişime ayak uydurarak değişmesi ve gelişmesi problem çözme bakımında büyük önem arz etmektedir. Keza kendini geliştirmeyen ve yenilemeyen bireyler, giderek kompleksleşen problemler ile karşılaştıklarında çözüm üretme konusunda yetersiz kalacaklardır. Bu nedenle de karşılaşılan problemleri çözebilmek için, bireyleri sahip olması gereken bazı temel beceriler vardır. Bu bağlamda pek çok problem çözme becerilerinden bahsedilebilir. Fakat her bireyin sahip olması ve geliştirmesi gereken olmazsa olmaz üç temel beceri vardır.
Bunlar;
- Planlama ve Organize Etme
- Gözden Geçirme ve Değerlendirme
- Eleştirel Düşünme
Planlama ve Organize Etme
Adından da anlaşılacağı üzere, karşılaşılan problemin her adımını planlayıp organize edebilmesi gerekir. Planlama ve organize etme aşamasında, problem çözücüden beklenen sahip olduğu bilgiyi , karşı karşıya kaldığı problemin çözümünde kullanabilmesi ve çözüm yollarını planlayarak organize edebilmesi gerekmektedir. Aynı zamanda işin tamamlanması için gereken koşullar ve kaynakların açık ve net bir biçimde tanımlaması gerekmektedir. Bu tanımlamaların ardından sonuca ulaşmak için her adımın en küçük aşamasına kadar kaynakların nasıl kullanılacağı konusunda planları oluşturmaları ve karmaşık plan yürütebilme becerisi büyük önem arz etmektedir.
Gözden Geçirme ve Değerlendirme
Problemin, planlanması ve organize edilmesinin ardından, çözülmesi gereken problemi tekrar ele alınıp incelenmesi ve bu inceleme esnasında ne gibi sonuçların ortaya çıkacağı konusunda bir değerlendirme sonucuna göre de alternatif stratejilerin belirlenmesi gerekmektedir. Aynı zamanda belirlenecek olan stratejilerin zayıf ve güçlü yanlarını ortaya konularak verilerin toplanması, uygun öneri ve çözümlerin geliştirmesi açısında büyük bir öneme sahiptir.
Bu bağlamda önemli bazı unsurlar vardır. Çözülmek istenen bir problemi, problem çözme tekniklerini kullanarak genel bir çözüm üretmek yerine, istenilen sonuca ve amaca ulaşmak için bir çözüm üretilmesi, problemin çözümünden daha tatmin edici sonuçlar alınmasını sağlayacaktır. Aynı zamanda problem çözme bir grup tarafından yapılıyor ise değerlendirilmesi gereken önemli noktaların değerlendirildiği konusunda görüş birliği içerisinde olunması gerekmektedir. Bunun nedeni ise işin nasıl yapılacağı konusuna gelindiğinde, karar verme aşamasını kolaylaştıracaktır.
Eleştirel Düşünme
Eleştirel düşünme, akıl yürütme, analiz ve değerlendirme gibi zihinsel süreçlerden oluşan bir düşünme biçimi olarak ifade edilmektedir. Problem çözmede önemli ve kritik bir yere sahip olan bu düşünce biçimi, problemin çözümünde karşılaşılacak olan zorlukların üstesinden gelerek, istenilen hedefe ulaşma yolunda etkili olacak araç - gereç ve davranışların doğru belirlenebilmesinde önemli bir yere sahiptir. Problem çözme becerileri üst düzey düşünme becerileri arasında nitelendirildiğinden dolayı bilgiye ulaşma, analiz, gözlem, gibi düşünce davranışları ile de doğrudan ilişkilidir.
Eleştirel düşünebile becerisi aynı zamanda fikir, hareket ve strateji üretebilmenin yanı sıra karar vermek için durumun analiz edebilme ve sonuca ulaşma konusunda büyük önem arz etmektedir. Eleştirel düşünme becerisine sahip olan bir birey, problem ile ilgili farklı yaklaşımlar sergileyebileceği gibi çözüm için toplanmış olan verilerle farklı fikirler üreterek etkili bir strateji belirleyebilme olasılığı oldukça yüksektir. Bu nedenle eleştirel düşünebilme karşılaşılan olay veya olaylarla ilgili etkili çözümler üretebilmede önemli bir yere sahiptir. Bu bağlamda, sonuca ulaşmak, farklı düzeylerden meydana geldiğinden dolayı en basit olayın etkenlerinin belirlenmesinden en karmaşık olayların etkenlerini belirlenme ve analiz edebilme yetisine göre belirlenmektedir.
Problem Çözmenin Kazandırdığı Temel Nitelikler
Düşünme; problem çözme sürecinde pek çok farklı kavramlar ile karşı karşıya kalındığından dolayı çözüm sürecinde karmaşıklığa neden olabilmektedir. Bundan dolayı da, farklı kavramlar ve karmaşıklığı değerlendirmek adına bir düşünme zemini oluşturulmaktadır. Oluşturulan bu zemin neticesinde, karmaşıklık ve farklı kavramların anlaşılması ve arasında ne tür ilişkilerin olduğunu saptanması için odaklanılır. Bu durum problem çözücü için önemli bir durum olduğu için karşılaştığı yeni kavramlar sayesinde düşünme becerisini geliştirmektedir.
Araştırma; problem çözmede tek bir doğru cevap olmadığında dolayı, problemin çözümüne yönelik farklı çözüm yollarını daha detaylı boyutta ele alınması ihtiyacından doğan araştırma gerekliliği, bireysel araştırma yetkinliği becerisini geliştirmektedir.
Çözüm Üretme; araştırma becerisi gelişmiş olan bir problem çözücünün, problem ile ilgili farklı hipotezler ortaya koyabilmesi neticesinde, problemin çözümüne yönelik, çözüm üretebilme yetisini de geliştirmiş olmaktadır. Aynı zamanda çözüm üretebilen bir problem çözücünün sorumluluk alma konusunda kendine olan güveni de artmaktadır.
Yorum Gönder