Problem, bir matematik probleminden, uygun bir çözüm bulunması gereken bir soruna kadar çok geniş kapsamlı bir kavramdır. En geniş anlamıyla problem, istenmeyen bir durum ile karşı karşıya kalmak olarak tanımlanabilir. Bu nedenle de insanoğlu hayatı boyunca çözmesi gereken farklı türden problemler ile karşı karşıya kalmaktadır. Problem aynı zaman da çözülmesi gereken bir durum ile karşı karşıya kalındığında gerekli olan çözüm yolunun hemen bulunamadığı bir durum olarak da ifade edilebilir. Bu noktada bilinmesi gereken önemli bir unsur da karşı karşıya kalınan her durum bir problem olma zorunluluğu taşımamaktadır. Bu nedenle de karşılaşılan durumun bir problem teşkil ettiği anlamını taşıması için bazı özelliklere sahip olması gerekmektedir.
Bunlar;
- Durumun benzersiz olması
- Çözümünün birey tarafında hali hazırda biliniyor olmaması gerekir
- Durumun bireyin zihninde karışıklığa neden olması
- Bireyin daha önceden edindiği bilgi ve tecrübe ile çözülebilir nitelikte olması gerekir
Genel anlamda bir durumun problem olabilmesi için yukarıda ki özellikleri taşıması gerekmektedir. Bu nedenle bir durumun problem olup olmadığını anlamak için yukarıda ki özellikleri taşıyıp taşımama durumuna göre karar verilebilir. Fakat problem, çok geniş bir anlama sahip olduğundan dolayı belli bir kalıba oturtmak doğru bir yaklaşım olmayacağından, bireylerin veya kurumların istenilen sonuca ulaşmada herhangi bir engel ile karşı karşıya olduklarında bir problemden bahsedilebilir.
Örneğin; okulda öğretmenin ödev olarak verdiği bir soru, yolda yürürken bir anlık bir dikkatsizlik sonucunda bir su dolu çukura girmek, yemek yeme esnasında istenmeyen bir baharatın yemekte bulunması, seyahat esnasında aracın bozulup yolda kalınması vb. pek çok problem sıralanabilir. Fakat burada önemli nokta bazı bireyler için yukarıdaki durumlar problem teşkil edebilirken bazıları içinde etmemektedir. Bu nedenle karşılaşılan durumun problem teşkil edip etmeyeceği bireyden bireye farklılık gösterebilmektedir.
Burada önemli bir nokta da, örnekler de görülebileceği üzere problemler hem zihinsel hem de fiziksel olabilmektedir. Öğretmenin ödev olarak verdiği bir soru zihinsel bir problem iken, bir anlık dikkatsizlik sonucu su dolu bir çukura girmek fiziksel bir problemdir. Fakat ister fiziksel isterse de zihinsel bir problem ile karşı karşıya kalınsın, tüm problemlerin çözümü zihinsel bir süreç gerektirmektedir. Unutulmaması gereken önemli bir unsurda bir problemi çözme sürecinde iken başka problemler de üretilebilme olasılığı vardır. Bu nedenle de problem çözücü(ler)in sistemli bir problem çözme yeteneği kazanmaları büyük önem arz etmektedir.
Rutin Problemler; Bunlar, matematik ders kitapların da sık olarak karşılaşılan ve "dört işlem" olarak bilinen problemledir. Bu problemler daha çok işlem becerisine dayalı problemlerdir. Aynı zamanda daha önce çözülmüş veya denenmiş yolların tekrar etmesi uygulanması sonucunda çözülebilen problemledir. Bu problemler literatürde "verbal problems" ya da "story problems" olarak karşılaşılabilmektedir.
 |
| Görsel Kaynağı; Pixabay |
Rutin Olmayan Problemler; Rutin olmayan problemlerin çözümü işlem becerisinden daha fazlasını gerektiren problemlerdir. Bu problemlerin çözülmesinde, verileri organize etme, sınıflandırma, analiz etme, veriler arasında ki ilişkileri oraya koyabilme ve değerlendirme gibi becerilerin yanı sıra zihinsel faaliyetleri de art arda yapmayı gerektiren problem türleridir. Literatürde gerçek hayat problemleri "Real Life Problems" olarak da karşılaşılabilmektedir. Aynı zamanda rutin olmayan problemler, bazı uzmanlar tarafından iki grupta sınıflandırılmışlardır. Bunlar; "sonuç problemleri" ve "doğrulama problemleri"dir.
 |
| Görsel Kaynağı; Pixabay |
- Sonuç Problemleri (Gerçek Problemler); Ön bilgi ve işlem becerilerinin yanı sıra verilen ile istenilenin düzenlenmesi, matematiksel model oluşturabilme ve oluşturulan bu modelin tartışma yöntemi ile çözülebilen problemlerdir.
- Doğrulama Problemleri; adından da anlaşılacağı üzere, sonucu belli olan teoremin doğrulanmasını gerektiren problem türleridir.
Görüldüğü üzere problemler tek tür problem olmadığından dolayı karşı karşıya kalınan problemin türü, problemin çözümüne yönelik atılacak adımların belirlenebilmesinde büyük bir öneme sahiptir. Bundan dolayı da karşı karşıya kalınan problemin ne tür bir problem olduğu bilinmesi optimum bir çözüm elde edilebilmesine yönelik önemli bir ayrıntıdır. Bir problem çözücü, problemi tanımlamaya başlamadan önce, karşılaştığı problemin ne tür bir problem olduğunu atfedebiliyor olması gerekmektedir. Karşılaştığı problemi atfedemediği taktirde, problemin tanımlanması ve çözümüne yönelik izlenecek süreçte istenmeyen maliyetlerin doğmasından neden olabilmektedir. Bu nedenle de karşılaşılan problemin ne tür bir problem olduğu ortaya konması gerekmektedir.
Referanslar:
- CELBAL, Selahattin. Problem Çözme. basım yeri bilinmiyor : Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1991. 6/167-173.
- Bilinmiyor. Matematik Hayat. https://matematikhayat.files.wordpress.com. [Çevrimiçi] - - -. [Alıntı Tarihi: 5 Şubat 2017.] https://matematikhayat.files.wordpress.com/2013/02/problem-c3a7c3b6zme.pdf.
Yorum Gönder