Frank Bunker GİLBRETH 1868 - 1924
Fairfield, Maine'de doğdu. Joseph Hiram ve Martha (kızlık soyadı Bunker) Gilbreth'in çocuğudur. Lise dışında hiçbir resmi eğitim almamıştır. Bir duvarcı olarak işe başlamış daha sonra müteahhit, mucit ve baş mühendis olmuştur. Ara sıra Purdue Üniversitesi'nde ders vermeye başlamıştır. 19 Ekim 1904' te Oakland California' da Lillian Evelyn Moller ile evlendi. Bu evliliğinden 12 çocuğu olmuş, bunlardan 11 yaşamıştır. Genç bir müteahhit iken tatil günlerinde daha hızlı ve daha kolay duvar örmenin yollarını aramıştır. Bu onun ileride eşi ile birlikte iş birliği yapmasını sağlamıştır. Lillian Moller Gilbreth, bu sektörde alınan çıktıları arttırmak ve yapılan işleri kolaylaştırmak için yeni yöntemler bulmak amacıyla imalat ve büro çalışanlarının çalışma alışkanlıklarıyla ilgili bir bölüm okumuştur.
Eşi Lillian Gilbreth ile birlikte Gilbreth Inc. adında yeni çalışmalara odaklanan bir yönetim danışmanlık firması kurmuşlardır. Claude George (1968)'e göre; bu çalışmada taşıma, tutma, arama, monte etme gibi iş hareketleri 17 adet Therblig denilen sembollerle ifade edilerek, işi yapmanın en iyi metodunun belirlenmesinde ve iş eğitimlerinde bu sembollerin kullanılmasını önermişlerdir. Gilbreth buna Therblig Hareketleri adını vermiştir (Therblig "Gilbreth" kelimesinin tersten yazılışında th harflerinin yer değiştirmesiyle oluşan bir kelime). Hareketli fotoğraf kaydı yapan bir makineyle çalışanların en küçük hareket zamanları için, dakika cinsinden derecelendirme yapmıştır.
George'un belirttiğine göre Gilbreth'lar; her şeyden önce bilim adamlarına yöneticilerin tüm yönlerinin sorgulanması gerektiğini öğretti. Gilbreth'ların üzerini vurguladığı noktalardan birisi de sürekli kalitenin geliştirilmesinin öncelikli olduğudur. 20.yy'da tekrarlı hareketlerin işçilerin yaralanmalarına yol açabileceğini savunmuşlardır.
Gilbreth’lar bir cerraha, cerrahi malzemelerin bir hemşire tarafından kendisine uzatılmasını teklif eden ilk kişi olmuştur. Ayrıca Gilbreth, dünyadaki tüm orduların kullandığı standart yönteminde acemi erlere karanlıkta bile silahlarının nasıl sökülüp takıldığını öğretecek bir metot tasarladı.
New Jersey, Monclaire'da Lackwanna isimli tren istasyonunda telefonla konuşurken kalp yetmezliği sonucu 55 yaşında ölmüştür. Lillian, eşinin ölümünden sonra 48 yıl yaşamıştır.
Gilbreth’lar çalışmalarını her ne kadar Frederick Winslow Taylor ile ilişkili olarak yapsa da aralarında önemli bir felsefi farklılık vardır. Taylorizm sembolünde kronometre kullanılıyordu ve Taylor öncelikle işlem sürelerinin azaltılmasıyla ilgileniyordu. Öte yandan Gilbreth'lar süreçlerde daha çok hareketleri azaltarak verimlilik sağlamaya çalışıyordu. Gilbreth’lar daha çok işçilerin refahını ele aldılar. Taylor ise, öncelikli olarak üretim zamanını azaltmayı ele almıştır. Bu daha çok işçilerin kendilerini karla ilgili olarak algılamasını sağlamıştır. Bu farklılık Gilbreth’lar ile Taylor arasında kişisel bir sürtüşmeye yol açmıştır. Taylor' un ölümünden sonra Gilbreth’ları ve Taylor'ı takip edenler arasında da devam etmiştir. Frank'in ölümünden sonra Lillian, Taylor ile arasındaki sürtüşmeyi iyileştirmek için adımlar atmıştır.
Frank ve Lillian, kobay olarak deneylerinde sıklıkla kendi geniş ailelerini kullandılar. Ailelerinin sevgi patlamalarını 1948 yılında oğlu Frank Jr. ve kızı Ernestine tarafından yazılan Cheaper by the Dozen isimli kitapta detaylı olarak anlatmışlardır. Kitap kendisiyle aynı adı taşıyan iki filmin ilham kaynağı olmuştur. Bunlardan birincisi 1950 yılında yapılan ve başrollerinde Clifton Webb ile Myrna Loy oynamıştır. İkincisi ise 2003 yılında yapılmıştır ve başrollerinde komedyen Steve Martin ile Bonnie Hut oynamıştır. Bu film on iki çocuklu bir ailenin dışında kitapla hiçbir aynı özellik taşımamaktadır. 1950 yapımı filmde ise Frank'ın ölümünden sonra ailenin yaşadığı maceraları kronolojik bir sırayla ele alınmıştır. Filmin adı ise, Belles on Their Toes'dır. Bir sonraki biyografi ise Frank Jr. tarafından ele alınmış 1971 yılında "Time Out For Happiness" (Mutluluk için mola) ismiyle yayımlanmıştır, ancak çok fazla kabul görmemiştir.
Referans:
- Wikipedia
Yorum Gönder