Endüstri Mühendisliği, kim tarafından kuruldu öncüleri kim denince hepimizin aklına ilk gelen isimler Frederick W. Taylor, Frank Bunker Gilberth, Lillion Moller Gilberth ve Henry Laurence Gantt gelmektedir. Frederick W. Taylor ve Frank Bunker Gilberth daha da sık duyarız. Bunun nedeni de özellikle eğitim hayatına başlandığın da bu iki isimde çokça söz edilmesidir. Taylor, çalışanları makine olarak görmüş ve çalışanlara bir makine gibi yaklaşmıştır gibi söylemlerle anlatılmaktadır. Gilberth, ise tam tersi insan odaklı çalışmalar yapmış çalışanların daha az hareketle daha çok iş nasıl yapılır gibi kavramlar üzerine yoğunlaşmış, aynı zamanda eşinin de psikolog olmasından dolayı çalışanların psikolojik durumlarını göz önünde bulundurmuşlardır.
Eğitim hayatında özellikle bu iki ismin üzerine çok dururlar. Bu kadar çok durulmasının sebebi muhtemeldir ki çalışanlara yaklaşım tarzında dolayı bu iki isme çok önem verilir. Her ikisinin de ortak paydasına baktığımızda, her ikisi de işleri belli bir standart da göre yapılmasına yönelik çalışmalar yapmışlardır. Fakat Endüstri Mühendisliğinin temelleri, ne Taylor ne de Gilberth tarafından atılmıştır. Öyle ki 1700’lerden beri var olan bu mühendisliğe pek çok kişi katkıda bulunmuştur. Katkıda bulunanlardan bazıları ise şöyle;
Endüstri Mühendisliğinin çıkış noktası olarak sayılabilecek ilk çalışma Adam Smith tarafından iş Bölümü kavramının ortaya konması ile olmuştur. Yani iş bölümü, bir ürünün üretimi ile ilgili farklı özellikteki işlerin birbirlerinden ayrılarak farklı kişiler tarafından yapılması ile verimliliğin artacağı fikrini ortaya atmıştır. Smith, üretimdeki işleri bölümlere ayırmakla yetinmeyip, fabrika sistemi modelini de önermiştir. Tam rekabet sistemine güvenmekte ve bu sistemin kaynakların optimum dağılımına yol açacağına inanmaktadır. Ekonomik büyümede iş bölümü, sermaye birikimi, toplumsal, kurumsal, hukuksal çerçevenin doğru yapıda olması gerektiğini savunmuştur.
Adam Smith’in çalışanların hareketi üzerine değindikten sonra personel yönetiminin gerçek babası olarak kabul edilen Robert Owen, tesis yerleşim düzeni ile ilgili yapmış olduğu çalışmalarının yanında, birlikte çalışmış olduğu işçilerin, çalışma metotları üzerine de değinmiştir. Adam Smith’den sonra iş bölümü üzerinde duran bir diğer isimde Charles Babbage’dır. Babbage, iş bölümü ile yetinmeyip organizasyon hiyerarşisi ile ilgili çalışmalarının yanı sıra işçi ilişkileri gibi konular üzerinde çalışmalar yapmıştır. Aynı zamanda günümüzde olmazsa olmaz olan hesap makinesinin icadını yapan kişidir.
Endüstri mühendisliğinin temel yetkinliklerinden olan planlama, organize etme, koordine etme, yürütme gibi kavramları ortaya koyan kişi ise Henri Fayol’dur. Bu kavramların ortaya konulmasının ardında insan, makine ve malzemeden oluşan sistemlerin tasarımı, geliştirilmesi, yönetilmesinin yanı sıra gelişmiş ve karmaşıklaşmaya başlamış olan sistemlerin analiz edilip optimize edilmesini sağlayacak bunu yaparken de insan boyutunu göz önünde bulunduracak bir mühendisliğe ihtiyaç duyulmaya başlanmıştır. Bu ihtiyaç bugün Endüstri Mühendisliği olarak bilinen çalışmaların başlamasına neden olmuştur.
Her ne kadar Endüstri Mühendisliğinin temelleri Frederick W. Taylor tarafınsan atılmamış olsa da Endüstri Mühendisliği ile ilgili ilk disiplinli çalışmaları yapan kişidir. Günümüzde Endüstri Mühendisliğinin kurucu olarak bilinmektedir. Bazı uzmanlar tarafından Endüstri Mühendisliğinin babası olarak kabul edilmektedir.
Yukarıda bahsedilenler dışında pek çok bilim adamının Endüstri Mühendisliğine katkısı olmuştur. Bazı bilim adamları yeni kavramlar ortaya koyarken bazıları da var olan kavramlar üzerinde yenilikler yapmışlardır. Hangi bilim adamının hangi tarihte ne tür çalışmalar yaptığını aşağıdaki “Bilgi Haritasında” verilmiştir.
 |
| Endüstri Mühendisliğinin Kurulmasına ve Gelişmesine Öncülük Edenlerin Hiyerarşik Yapısı |
Yorum Gönder